Τηλεδιάγνωση - Λογοθεραπεία

ΤΗΛΕΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙA:   

                                                                                                                                               Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ, ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ ΤΗΣ…

                          

Ολυμπία Τζήμα

Εργασία στην Πληροφορική Υγείας ~  10 Ιανουαρίου 2012

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ                                                           

• Περίληψη
• Λέξεις-Κλειδιά Εργασίας
•  Εισαγωγή – Συζήτηση για Τηλεϊατρική και Τηλεδιάγνωση
•  Μέθοδος
•  Ιστορική Αναδρομή
• Σχολιασμός
• Ανάλυση Τηλεδιάγνωσης
•  Δυνατότητες Τηλεδιάγνωσης
• Πλεονεκτήματα Τηλεϊατρικής
• Μειονεκτήματα Τηλεϊατρικής
•  Τηλεδιάγνωση στη Λογοθεραπεία
•  Σχολιασμός
• Συμπέρασμα και σχόλια
•  Βιβλιογραφία

Περίληψη                                                      

  

Όπως είναι γνωστό, η Πληροφορική Υγείας εφαρμόζεται σ ‘ όλους τους κλάδους της υγείας, συμπεριλαμβάνοντας τη διοίκηση, την πρακτική άσκηση, την εκπαίδευση και την έρευνα. Ως εκ τούτου, και η τηλεϋγεία είναι μια από τις εφαρμογές της πληροφορικής, η οποία τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται ολοένα και περισσότερο σε όλο τον κόσμο, ακόμη και στην Ελλάδα. Πιο αναλυτικά, με την Τηλεϋγεία,  ο κόσμος αποκτά παρα πολλά οφέλη, με την προϋπόθεση την ανάπτυξη και εξέλιξη των απαραίτητων εφαρμογών που αφορούν την Τηλεϊατρική. Μια απ’ τις κυριότερες εφαρμογές της είναι και η Τηλεδιάγνωση, που λαμβάνει χώρα σε διάφορες  παρακλινικές ειδικότητες (πχ.τηλεπαθολογία) . Τηλεδιάγνωση είναι η παροχή εξειδικευμένης ιατρικής γνώσης με τη μρφή διάγνωσης ή συμβουλών, μέσω της χρήσης τηλεματικών τηλεµατικών συστημάτων. Στην πιο απλή της μορφή περιλαμβάνει την χρήση απλών τηλεφωνικών συσκευών για την ανταλλαγή πληροφορίας  μεταξύ «µη εξειδικευμένου»  ιατρού ή παραϊατρικού προσωπικού και ενός «εξειδικευμένου»  ιατρού.  Έτσι λοιπόν κλινικά στοιχεία  (π.χ.  ακτινογραφίες, καρδιογραφήματα,  κλπ) µμεταδίδονται σε ψηφιακή  μορφή  µέσω δικτύου από τον «µη εξειδικευμένο»  ιατρό σε κάποιο  «εξειδικευμένο ιατρό»  ο οποίος αφού τα εξετάσει στον υπολογιστή του,  προχωράει στη διάγνωση της εξέτασης την οποία επιστρέφει στο “µη ειδικευμένο ιατρό” μαζί µε οδηγίες.

[ Ευγενία Ι. Τόκη – BSc & MSc in Computer Science, Καθηγήτρια Εφαρμογών, Τμήμα Λογοθεραπείας Τ.Ε.Ι. Ηπείρου – Εκδόσεις ΤΖΙΟΛΑ ]

Λέξεις-κλειδιά που σχετίζονται με την εργασία αυτή,    σχετικά με την Τηλεδιάγνωση είναι :                      

•           Τηλεδιάγνωση / Telediagnosis

•           Τηλεϊατρική / Telemedicine

•           Τηλεματικά μέσα στην Iατρική / Telematics and Medicine Science

•           Τηλεϋγεία / Telehealth

•           Απομακρυσμένη παρακολούθηση των  συστημάτων μεγάλης κλίμακας / Remote monitoring of large-scale systems

•           Απομακρυσμένη ιατρική διάγνωση και συμβουλές από ιατρούς / remote medical diagnosis and consulting

•           Ηλεκτρονική Υγεία / e-Health

 κλπ.

Εισαγωγή                                                      

Αναφερόμενοι στην Τηλεδιάγνωση, για έναν πιο πλήρη ορισμό της έννοιας αυτής, πρέπει να αναλυθεί το γενικότερο σύνολο στο οποίο ανήκει, που δεν είναι άλλο από την Τηλεϊατρική. Η τηλεϊατρική, λοιπόν, μπορεί να οριστεί ως η παροχή υπηρεσιών από επαγγελματίες υγείας, εκεί όπου η απόσταση είναι ένας κρίσιμος παράγοντας, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών για ανταλλαγή πολύτιμων πληροφοριών για τη διάγνωση, θεραπεία, πρόληψη ασθενειών και για τη συνεχή εκπαίδευση των λειτουργών υγείας, καθώς επίσης και για την έρευνα και αξιολόγηση, αλλά και για όλα αυτά που βρίσκονται στο πεδίο ενδιαφέροντος για την αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας της κοινωνίας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνωρίζει τη τηλεϊατρική έναν εν δυνάμει παράγοντα που θα συνεισφέρει στη στρατηγική «Υγεία για Όλους», συμβάλλοντας στο όραμα για ένα κόσμο όπου τα οφέλη από την ανάπτυξη της επιστήμης, της τεχνολογίας και της δημόσιας υγείας θα τα απολαμβάνουν όλοι οι πολίτες, οπουδήποτε κι αν ζουν. Βέβαια η τηλεϊατρική δεν είναι πανάκεια, αποτελεί όμως λύση

• Εκεί όπου δεν υπάρχει άλλος τρόπος άσκησης της ιατρικής καθώς και

• Εκεί που η εφαρμογή της αποδεδειγμένα βελτιώνει τη ποιότητα των υπηρεσιών υγείας, σε σύγκριση με τους συμβατικούς τρόπους.

Τηλεδιάγνωση, έτσι,  είναι μια μορφή της τηλεϊατρικής.

[πηγές: http://www.ntua.gr/temp_announce/170/parousiaseis170/files170/SYNEDRIA%20I/1408_presentation.pdf

http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse/stef/hlk/2010/PapakostasAleksandros/attached-document-1274435411-75342-27268/2010papakostas.pdf ]

Μέθοδος                                                      

Με κύριες μηχανές αναζήτησης το Google ( www.google.gr ), κατάλληλο για αναζήτηση οποιασδήποτε  πληροφορίας, καθώς και το Google Scholar (http://scholar.google.gr/  ),  έναν διαδικτυακό χώρο με  διάφορες πληροφορίες, περισσότερο ειδικευμένες  σε πολλά επιστημονικού χαρακτήρα ζητήματα, καθώς και τη βοήθεια του καθηγητή Μ. Γκατζώνη, σχηματίστηκε η βασική δομή της εργασίας. Ως γνώμονας για την όλη αναζήτηση λειτούργη, σε το βιβλίο του Τεχνολογικου Ιδρυματος Ηπείρου Λογοθεραπείας, στο μάθημα της Πληροφορικής Υγείας, κατευθύνοντας την αναζήτηση και παρέχοντας τις βασικές πληροφορίες. Βέβαια, το θέμα δε θα μπορούσε να περιορίζεται μονο στην Τηλεδιάγνωση (πόσο μάλλον μονο  ειδικότερα στη Τηλεδιαγνωση  σχετικά με τη Λογοθεραπεια ) , εφόσον για να καθοριστεί ο ορισμός και τα βασικά στοιχεία της , θα πρεπει να εισχωρήσει κανείς ενδότερα, στην Τηλεϊατρική και στα χαρακτηριστικά αυτής, για να μπορέσει να καταστήσει σαφέστερα τα δεδομένα της Τηλεδιάγνωσης, ως υποδιαίρεσης – εφαρμογής της Τηλεϊατρικής.

Κάνοντας μια μικρή ιστορική αναδρομή….                    

Για να γνωρίσουμε λίγο καλύτερα την έννοια της Τηλεδιάγνωσης, μπορούμε να κοιτάξουμε ακόμη πιο «βαθιά» στην Τηλεϊατρική, παραθέτοντας τις απόψεις του κ. Δημήτρη Σωτηρίου (Αναπληρωτής Καθηγητής,Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής-Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών)

Οι εφαρμογές που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «Τηλεϊατρική» είναι πάρα πολλές και άρχισαν ουσιαστικά αμέσως μετά την εφεύρεση του τηλεφώνου. Έλαβαν νέες διαστάσεις χάρις στην εξέλιξη των προσωπικών υπολογιστών από τη δεκαετία του 1980 και εντεύθεν και τις εξαιρετικές πρόσφατες καινοτομίες στον τομέα των επικοινωνιών.

Σημαντική ώθηση δόθηκε από τα πέντε «Προγράμματα Πλαίσιο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που άρχισαν να υλοποιούνται από το τέλος της δεκαετίας του 1980. Η ΕΕ χρηματοδότησε ερευνητικά ανταγωνιστικά έργα με σκοπό της ανάδειξη των ερευνητικών διαστάσεων σε θέματα τηλεματικής στη υγεία (Τηλεϊατρική) και τη δημιουργία περιβάλλοντος για το σχεδιασμό και υλοποίηση υπηρεσιών με τη βοήθεια των τηλεματικών τεχνολογιών στη υγεία και πρόνοια.

Οι ερευνητικές διαστάσεις εξακολουθούν να προκαλούν το ενδιαφέρον των φορέων που ασχολούνται με την έρευνα και την τεχνολογία. Θέματα όπως η επεξεργασία σημάτων και εικόνων, οι επικοινωνιακές λύσεις για τη αποστολή και λήψη τεραστίων όγκων δεδομένων και πληροφοριών, τα θέματα ασφάλειας και ακεραιότητας των δεδομένων και πληροφοριών, τα θέματα αποθήκευσης και ανάκλησης, τα μεγάλα συστήματα διαχείρισης, οι νέες μορφές υπηρεσιών όπως η κατ’ οίκον νοσηλεία, η διαχείριση χρονίως πασχόντων από απόσταση κ.α., προκαλούν ακόμα το έντονο ενδιαφέρον των ερευνητών.

Το ενδιαφέρον μπορεί να πει κανείς ότι θα παραμείνει ιδιαίτερα έντονο μέχρις ότου ο όρος Τηλεϊατρική να παύσει ουσιαστικά να υφίσταται!

Ότι δεν θα υπάρχει ανάγκη του όρου αυτού στο μέλλον είναι μάλλον φανερό, δεδομένου ότι οι σχετικές διεργασίες και διαδικασίες θα ενσωματωθούν στη καθημερινή πρακτική. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο το Τμήμα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας που εδρεύει στη Γενεύη, από το 1997 γράφει τον αγγλικό όριο ως TeleMedicine. Ο όρος tele- έχει ημερομηνία λήξεως.

[ http://panacea.med.uoa.gr/topic.aspx?id=535 ]

Σχολιάζοντας τα παραπάνω, αντιλαμβανόμαστε ότι ο κ.Σωτηρίου κάνει λόγο για την κατά κάποιο τρόπο αντικατάσταση της Ιατρικής από την Τηλεϊατρική. Με άλλα λόγια, μέσα στα επόμενα χρόνια, η μηχανή θα αντικαταστήσει ολοκληρωτικά τον ανθρωπο στους τομείς της Ιατρικής, κι έτσι, δεν θα υπάρχει ανάγκη διαχωρισμού των προαναφερθεισών εννοιών . Ακόμη, αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι οι έρευνες πάνω στα θέματα υγείας είναι ατέρμονες, πράγμα που φανερώνει την δυνατότητα ανέλιξης του επιπέδου ζωή του τόπου μας, και συλλήβδην μια τάση βελτίωσης και ανάπτυξης σε τεχνολογικά και ιατρικά ζητήματα μέσα στο πέρασμα των χρόνων, ολοένα και περισσότερο.

Βέβαια, αν συμπεριλάβουμε το ισχύον σχόλιο του καθηγητή Μιχάλη Γκατζώνη (Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής, Ιατρική Σχολή- Πανεπιστήμιο Αθηνών ) , «Δυστυχώς η τηλεϊατρική ως πεδίο έρευνας έχει ατονίσει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια (λόγω και της οικονομικής κατάστασης)….» , μπορούμε εύλογα να αναρωτηθούμε για το αβέβαιο μέλλον της Τηλεϊατρικής, σε σχέση με την ημερομηνία ανάρτησης του παραπάνω παραθέματος με σήμερα( 2006 συγκριτικά με 2012…). Πολλά δεδομένα άλλαξαν στη χώρα μας, γι αυτό κανείς δεν μπορεί να απευθυνθεί με σιγουριά στον τομέα αυτό, που συνδυάζει την Ιατρική με την Τεχνολογία, καθώς φαίνονται σιγά-σιγά να περνούν σε δεύτερη μοίρα και να μένουν στάσιμα, ή ακόμα και να φθίνουν.

Πιο ειδικά….                                                 

Η Τηλεδιάγνωση  αναφέρεται στο διαμοιρασμό ιατρικών εικόνων και άλλων δεδομένων του ασθενή μεταξύ του γιατρού που τον εξετάζει και ενός η περισσοτέρων ειδικών , αλλά η πρώτη διάγνωση γίνεται από τους ειδικούς. Είναι αυτονόητο ότι στην Τηλεδιάγνωση η απώλεια πληροφοριών κατά την μετάδοση όπως η κακή ποιότητα στην εικόνα, είναι απαγορευτική. Η Τηλεδιάγνωση μπορεί να  εφαρμοστεί ιδιαίτερα σε επείγουσες περιπτώσεις που δεν υπάρχει κάποιος γιατρός παρών στο περιστατικό και πρέπει να γίνει άμεση εκτίμηση τόσο της κατάστασης του ασθενή όσο και της ανάγκης μεταφοράς του σε κάποιο κεντρικό νοσοκομείο.

[ http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse/stef/hlk/2010/PapakostasAleksandros/attached-document-1274435411-75342-27268/2010papakostas.pdf ]

Ο κύριος σκοπός της τηλεδιάγνωσης είναι να ζητήσει τη δεύτερη γνώμη από κάποιον ειδήμονα, ή να επιβεβαιωθεί η κύρια διάγνωση από απομακρυσμένους ειδικούς ιατρούς επί του θέματος.  Η εργασία αυτή πρότεινε ένα σύστημα Τηλεδιάγνωσης που υποστηρίζει διακρατικές υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης και διαχείριση πολυμέσων ιατρικών πληροφοριών. Το εν λόγω σύστημα έχει αναπτυχθεί και εγκατασταθεί στο Εθνικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ταϊβάν (NTUH) και στο Κέντρο Υγείας Chin-Shan . Οι πληροφορίες που απαιτούνται για τη διάγνωση συμπεριλαμβανομένων των προσωπικών δεδομένων του ασθενούς, είναι τα βασικά παράπονα, αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων, ιατρικών εικόνων και βίντεο είναι ουσιαστικά δεδομένα πολυμέσων από διαφορετικές πηγές.

[ http://www.mendeley.com/research/design-and-evaluation-of-a-telediagnosis-system/ ]

Οι εφαρμογές της Τηλεδιάγνωσης και της Τηλεσυμβουλευτικής είναι εξαιρετικά χρήσιμες για την Ελλάδα, καθώς η γεωγραφική της κατανομή απαιτεί σύγχρονους τρόπους πρόσβασης απομακρυσμένων και δύσβατων περιοχών που δεν διαθέτουν εξειδικευμένο ή οποιοδήποτε ιατρικό προσωπικό. Όταν η Τηλεδιάγνωση πραγματοποιείται σε πραγματικό χρόνο γεννώνται σημαντικά οφέλη και για την προνοσοκομειακή επείγουσα ιατρική, όπως για τη διακομιδή με ελικόπτερο σε

νησιωτική περιοχή.

Η τηλεδιάγνωση βρίσκει εφαρμογή σε διάφορους τομείς της ιατρικής επιστήμης, όπως την καρδιολογία (τηλεκαρδιολογία) και την ακτινολογία (τηλεακτινολογία), την πνευμονολογία (τηλεπνευμονολογία) και την παθολογία (τηλεπαθολογία). Τέλος , ο συνδυασμός προηγμένων υπηρεσιών τηλεπαρακολούθησης και τηλεδιάγνωσης ευνοεί τη δυνατότητα τηλεδιαχείρισης των διαγνωστικών και θεραπευτικών διαδικασιών.

Η Τηλεδιάγνωση, όπως και η τηλεϊατρική,  μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε απομακρυσμένες και απομονωμένες περιοχές, όπως νησιά, χωριά, κτλ. που διαθέτουν χαμηλή ποιότητα παροχής ιατρικών υπηρεσιών. Επίσης αποδεικνύεται πολύ χρήσιμη στη ναυσιπλοΐα για τη διάγνωση και ιατρική βοήθεια από απόσταση σε ασθενείς που βρίσκονται σε πλοία, κρουαζιερόπλοια, κλπ. και προφανώς δε διαθέτουν ειδικευμένο ιατρικό προσωπικό.

Χρησιμοποιείται για την κατ’ οίκον νοσηλεία, σε συμβουλευτικές μονάδες προς γιατρούς και για την κάλυψη σπάνιων ειδικοτήτων γιατρών. Επίσης, μπορεί να καλύψει και να προλάβει επείγοντα περιστατικά που χρειάζονται άμεση επέμβαση, συνήθως σε κινητούς σταθμούς (ασθενοφόρα).

Παρόλο που υπάρχουν πολλές πιθανές εφαρμογές της , ο κύριος σκοπός της τηλεϊατρικής είναι να επιτρέψει στους γιατρούς (ή άλλους παροχείς ιατρικών υπηρεσιών) να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο μέρος όπου βρίσκεται ο ασθενής, χρησιμοποιώντας συνδυασμό από βίντεο, ήχο, δεδομένα και εικόνες. Οι πληροφορίες αυτές στέλνονται μέσω κάποιας μορφής σύνδεση από τον τόπο όπου γίνεται η αποθήκευση τους (π.χ. νοσοκομεία και κλινικές) στον τόπο όπου χρειάζονται. Η ανάπτυξη εφαρμογών τηλεϊατρικής είναι αρκετά περίπλοκη, λόγω της πληθώρας των διαφορετικών μέσων που χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα και των διαφορετικών απαιτήσεων που έχει κάθε μέσο. Για παράδειγμα, η μετάδοση των ζωτικών σημάτων ενός ασθενούς δε χρειάζεται μεγάλες ταχύτητες μετάδοσης. Αντίθετα, οι υψηλής ανάλυσης ιατρικές εικόνες που χρησιμοποιούνται στη διάγνωση απαιτούν μεγάλες ταχύτητες μετάδοσης και εύρος ζώνης.

Πολλές φορές για να γίνει η τελική διάγνωση της κατάστασης ενός ασθενή, είναι απαραίτητο να συνεργάζονται γιατροί διαφορετικών ειδικοτήτων που βρίσκονται σε διαφορετικές τοποθεσίες. Είναι αυτονόητο ότι σε σοβαρές περιπτώσεις η διάγνωση πρέπει να γίνεται γρήγορα και με μεγάλη ακρίβεια. Η συνεργατική διάγνωση, ως εφαρμογή της Τηλεϊατρικής, δίνει την λύση σε αυτή την περίπτωση. Οι συνεργαζόμενοι γιατροί χρησιμοποιούν την τεχνολογία της τηλεϊατρικής και

ανταλλάσουν πληροφορίες, όπως εικόνες και εργαστηριακά δεδομένα ασθενή, και παρουσιάζουν τις απόψεις τους. Ακολούθως, καταλήγουν σε μια κοινή απόφαση, όχι μόνο για την νόσο αλλά και για το σχέδιο θεραπείας που πρέπει να ακολουθήσουν. Σε αυτή τη διαδικασία μπορεί να συμμετέχουν δύο ή περισσότεροι γιατροί διαφορετικών ειδικοτήτων.

Οι τρόποι επικοινωνίας δεν αποκλείουν την παραδοσιακή απλή τηλεφωνική συνεννόηση ή τη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αλλά επεκτείνονται με τις εικονοδιασκέψεις, όπου συνυπάρχουν οι δυνατότητες μετάδοσης πολυμέσων (ήχος, βίντεο, και εικόνα).

Η ανάπτυξη μιας τηλεϊατρικής υπηρεσίας, απαιτεί, πέρα από το επιστημονικό δυναμικό και τη διοικητική της διάρθρωση, υποδομή που ποικίλει ανάλογα με τη φύση της. Ο εξοπλισμός όλων των εφαρμογών τηλεϊατρικής, συνδυάζει:

• Τηλεπικοινωνιακή υποδομή, ενσύρματη ή ασύρματη.

• Ιατρικό εξοπλισμό, που μπορεί να αφορά είτε συνήθεις ιατρικές συσκευές, είτε συσκευές κατασκευασμένες ειδικά για τηλεϊατρικές εφαρμογές ή ακόμη και μικροσκοπικούς αισθητήρες καταγραφής βιοσημάτων.

• Συστήματα επεξεργασίας δεδομένων (που μπορεί να είναι προσωπικοί υπολογιστές, μεγαλύτεροι διακομιστές ή ακόμη και μικροσκοπικοί επεξεργαστές που ενσωματώνονται σε «έξυπνα ρούχα»).

Ο εξοπλισμός που θα επιλεγεί στο σχεδιασμό ενός προγράμματος τηλεϊατρικής εξαρτάται από τις ανάγκες που χρειάζεται να καλύψει. Για παράδειγμα:

• Στην πρωτοβάθμια φροντίδα (Κέντρα Υγείας) μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε υπολογιστές συνδεδεμένοι με ιατρικές συσκευές είτε ειδικά συστήματα εικονοδιάσκεψης (ή τηλεδιάσκεψης) συνδεδεμένα με κάμερα.

• Για τη κατ’ οίκον νοσηλεία, υπάρχουν συσκευές, όπως σπιρόμετρα, καρδιογράφοι, πιεσόμετρα κτλ. που συνδέονται απευθείας με το τηλέφωνο, ώστε να απλουστεύεται η χρήση και να είναι δυνατός ο χειρισμός από άτομα μη εξοικειωμένα με τη τεχνολογία, όπως ηλικιωμένοι. Άλλη κατηγορία συσκευών που απευθύνονται στον ίδιο χώρο είναι τα ολοκληρωμένα συστήματα για κατ’ οίκον τηλενοσηλεία.

• Για τη προνοσοκομειακή φροντίδα (ασθενοφόρα), υπάρχουν εξειδικευμένα συστήματα και συσκευές για τη συγκεκριμένη χρήση.

[http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse/stef/hlk/2010/PapakostasAleksandros/attached-document-1274435411-75342-27268/2010papakostas.pdf ] 

Οι δυνατότητες, ακόμη, που προσφέρει η τηλεϊατρική, αφορούν και το ιατρικό προσωπικό αλλά και τους ασθενείς με τους ειδικευμένους ιατρούς . Συγκεκριμένα, υπάρχει :

•           Αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ ανειδίκευτου και εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού

•           Συνεργασία μεταξύ Εξειδικευμένων Ιατρών

•           Αποθήκευση βιοσημάτων, ήχου, εικόνας, και άλλης διαγνωστικά κρίσιμης πληροφορίας στον ιατρικό φάκελο των ασθενών

Πλεονεκτήματα της Τηλεϊατρικής                            

Τα οφέλη από την αυξανόμενη χρήση της τηλεϊατρικής, θα μπορούσαμε να τα αναλύσουμε από 3 διαφορετικές σκοπιές:

•           Από πλευράς οικονομικής άποψης

•           Από την πλευρά του ασθενή

•           Από την πλευρά των προμηθευτών

Από οικονομική άποψη:

1.         Προηγμένη παροχή υπηρεσιών

Συγκεκριμένες υπηρεσίες υγείας θα ευνοηθούν εξαιρετικά από την τηλειατρικη. Το βασικότερο παράδειγμα αποτελούν οι κατ’ οίκον ιατρικοί επισκέπτες (για άτομα μεγάλης ηλικίας, με ειδικές ανάγκες ή με οικονομική επιφάνεια, που επιθυμούν να έχουν περίθαλψη στο σπίτι τους κα.), καθώς πλέον μπορούν, με λιγότερες μετακινήσεις, να επιβλέπουν καλύτερα τους ασθενείς τους. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και οι απομακρυσμένες περιοχές για τις οποίες υπάρχει πλέον δυνατότητα παροχής υπηρεσιών από εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό.

2.         Ενίσχυση της τοπικής οικονομίας κάθε περιοχής

Η τηλειατρικη μειώνει τα έξοδα μετακίνησης των ανθρώπων σε απομακρυσμένες περιοχές. Τα ποσά που διατίθενται για τις υπηρεσίες υγείας που δεν υπάρχουν σε κάποιες περιοχές δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητου μεγέθους. Τα χρήματα αυτά με την Τηλειατρικη μένουν τοπικά και ενδυναμώνουν την οικονομία.

3.         Μετακίνηση και παραμονή εργατικού δυναμικού στις περιοχές αυτές

Ένας από τους βασικότερους παράγοντες για την μετακίνηση ενός εργαζομένου σε μια περιοχή, είναι οι υπηρεσίες υγείας που εχει η πολη αυτή να προσφέρει. Η τηλειατρικη αποτελει αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας, με αποτέλεσμα η εκγατάσταση στην περιοχή να προτιμάται.

4.         Ανάπτυξη εργατικού δυναμικού / Εργασία

Γενικό φαινόμενο είναι η μεγάλη έλλειψη ιατρικού προσωπικού στις απομακρυσμένες περιοχές. Η εγκατάσταση συστημάτων τηλεϊατρικής σε αυτές τις περιοχές, σε συνδυασμό με τη λειτουργία προγραμμάτων εκμάθησης χειρισμού των συστημάτων για τον τοπικό πληθυσμό, θα δημιουργήσει εργατικό δυναμικό ικανό να καλύψει ιατρικές ανάγκες. Εκπαιδεύοντας τους ανθρώπους των απομακρυσμένων περιοχών στο χειρισμό των συστημάτων, μειώνεται η ανεργία και παρέχεται η πρόσβαση στο εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει.

5.         Ποιότητα ζωής και μακροζωία

Η τηλειατρική μπορεί να σώσει ζωές σε καθημερινή βάση , να βελτιώσει την ποιότητα ζωής, ειδικά των ανθρώπων με χρόνιες παθήσεις. Αυτό, μακροπρόθεσμα, έχει αντίκτυπο στο αναμενόμενο ζωής, άρα και  στην οικονομία της κάθε περιοχής.

6.         Κλινικές δομές

Οι κλινικές δομές είναι ένας τομέας που απορροφά μεγάλα κονδύλια και θα μπορούσε τόσο να μειώσει το κόστος των δοκιμών, χρησιμοποιώντας την τηλειατρικη, όσο και να διευρύνει το δειγματικό πλαίσιο των δοκιμών σε απομακρυσμένες περιοχές.

Από την πλευρά του ασθενή :

7.         Πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας

Άνθρωποι που δεν έχουν ούτε το ελάχιστο των ιατρικών παροχών, θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας. Τόσο στη χώρα μας, όσο και σε άλλες, στο θέμα της υγείας είναι σαν να υπάρχουν κοινωνικά κριτήρια (που καθορίζουν και την οικονομική δύναμη του καθενός), τα οποία στερούν από πολλούς, εξ αιτίας της απόστασής τους από το κοντινότερο αστικό κέντρο, όλες αυτές τις ιατρικές παροχές. Αυτός ο «διαχωρισμός» δεν μπορεί να υφίσταται με την Ηλεκτρονική Υγεία, επομένως όλοι είμαστε κοινωνικά ίσοι.

8.         Ιατρικές υπηρεσίες κατ’ οίκον

Ασθενείς που νοσηλεύονται για αποθεραπεία, μπορούν, με την άνθηση της Τηλειατρικης, να βρεθουν στο προσωπικο τους χωρο αμεσα. Αυτό συνεπάγεται εξοικονόμηση χρημάτων, αλλά και ταχύτερη ανάρρωση. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι οι ασθενείε αναρρώνουν γρηγορότερα όταν είναι ψυχολογικά σε καλύτερη κατάσταση.

9.         Τεχνολογική εξοικείωση

Σήμερα, πέρα από τα υπόλοιπα οφέλη, οι άνθρωποι που θα χρησιμοποιήσουν τα συστήματα τηλεϊατρικής, έρχονται σε επαφή με τη τεχνολογία και γίνονται σταδιακά δέκτες και των πλεπνεκτημάτων της και σ’ άλλους τομείς.

Από την πλευρά των παροχών :

10.       Άμεση υποστήριξη σε επείγοντα περιστατικά

Η κατάλληλη πληροφόρηση την κατάλληλη στιγμή μπορεί ακόμη και να κρατήσει κάποιον στη ζωή! Η δυνατότητα παρουσίας μέσω τηλεδιάσκεψης ατόμων εξειδικευμένων στην κάθε περίπτωση είναι καθοριστική για την έκβαση περιστατικών, τα οποία απαιτούν ειδικούς χειρισμούς.

11.       Ακρίβεια στη δάγνωση-μείωση ιατρικών σφαλμάτων

Είναι σύνηθες φαινόμενο να προκύπτουν λάθη στις διαγνώσεις των ιατρών, πολλές φορές κιόλας, μοιραία λάθη που στοιχίζουν τη ζωή κάποιου. Όταν όμως, υπάρχει διαθέσιμη γνώμη , ανά πάσα στιγμή ενός ειδήμονα για τη γνωμάτευση, σίγουρα υπάρχει ένα περισσότερο σίγουρο αποτέλεσμα, καθώς και οι γιατροί αλληλο-επιμορφώνονται.

12.       Αύξηση της απόδοσης

Με την Τηλεϊατρική, οι γιατροί μπορούν να «βρίσκονται ταυτόχρονα» σε περισσότερο από ένα μέρος. Επομένως μπορούν να είναι περισσότερο παραγωγικοί, χωρίς και οι ίδιοι να ξοδεύουν χρόνο και χρήματα για τις μετακινήσεις αυτές.

Μειονεκτήματα Τηλεϊατρικής                                 

 Όπως και οι υπόλοιποι τομείς της Ηλεκτρονικής Υγείας, έτσι και η Τηλεϊατρική έχει και κάποια μειονεκτήματα.

1.Αρχικά, τίθεται το θέμα της προσωπικής επαφής ιατρού-ασθενή, που δεν μπορεί να αντικατασταθεί από τις μηχανές και τα ηλεκτρονικά μέσα. «Η τηλεδιάσκεψη δεν μπορεί να έχει το ίδιο αισθητικό αποτέλεσμα με την επίσκεψη σε ένα ιατρείο» υποστηρίζουν αρκετοί, καθώς η οπτική επαφή σε πραγματικό χρόνο και από κοντά «προδίδει» πράγματα για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο ασθενής.

2.Επίσης ένα μεγάλο θέμα προκύπτει και με τη διασφάλιση, τόσο των προσωπικών δικαιωμάτων των ασθενών, όσο και των επαγγελματικών δικαιωμάτων και ευθυνών του ιατρικού προσωπικού. Προκειμένου να λειτουργήσει το σύστημα της Τηλειατρικης, πρέπει να υπάρξει και το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο.

3.Επιπρόσθετα, την «πραγματική» πραγματικότητα, δεν μπορεί να την αποδώσει ολότελα κανένα τεχνολογικό μέσο, καθώς και όλος αυτος ο εξοπλισμός είναι πολλές φορές ευαίσθητος, και κατάστρέφεται εύκολα. Άρα δεν είναι προτιμότερο από την πρόσωπο-με-πρόσωπο εξέταση.

4.Τέλος, υπάρχει ο κίνδυνος η τηλεϊατρική να λειτουργήσει ως δεκανίκι για επαγγελματίες που δεν είναι ικανοί ή δεν έχουν αρκετή αυτοπεποίθηση, με αποτέλεσμα τον συνεχή παρασιτισμό τους σε άλλους, ικανότερους συναδέλφους, πράγμα που μακροπρόθεσμα θα οδηγήσει και στη φθορά της ποιότητας της Ιατρικής Εξέτασης.

Λαμβάνοντάς τα αυτά υπ’ όψιν, όλοι καταλαβαίνουμε ότι θα πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλοι όροι και προϋποθέσεις, πριν η τηλεϊατρική αποδώσει τα οφέλη της.

[http://dspace.lib.uom.gr/dspace/bitstream/2159/14354/6/TokatlidouSophiaMsc2010.pdf ]

 Τηλεδιάγνωση στον τομέα της Λογοθεραπείας….           

Η χρήση της τηλεϊατρικής στη Λογοθεραπεία, πιο συγκεκριμένα, προσφέρει στους ασθενείς από τις αγροτικές και από απομακρυσμένες περιοχές από τα μεγάλα κέντρα των πόλεων τη δυνατότητα απομακρυσμένης πρόσβασης σε διαγνωστικές υπηρεσίες και την ποιότητα της θεραπείας, με χαμηλότερο κόστος.

Ερευνητές  περιγράφουν το πρώτο αντικείμενο( που βασίζεται στο Διαδικτυακό χώρο ) για την διάγνωση και τη θεραπεία της ομιλίας από απόσταση. Το σύστημα αυτό μπορεί να βρει την κατάλληλη θεραπεία για κάθε ασθενή με προβλήματα ή διαταραχές ομιλίας και λόγου, και , επιπρόσθετα, παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη λογοθεραπεία. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, το εργαλείο αυτό εξετάζεται και αξιολογείται από τους χρήστες στην Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Αυτός ο  δικτυακός τόπος αναπτύχθηκε από ερευνητές, προκειμένου να διευκολυνθεί η επικοινωνία μεταξύ των μη ειδικών, οι οποίοι δεν εργάζονται ως λογοθεραπευτές  για τα άτομα με διαταραχές του λόγου που συνδέονται με λαγώχειλο και το λυκόστομα ή κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες , φέρνοντάς τους πιο «κοντά» , σε επικοινωνία, δηλαδή, με τους ειδήμονες αυτού του τομέα, τους λογοθεραπευτές με εμπειρία. Η προσέγγιση διευκόλυνε την επικοινωνία μεταξύ των επαγγελματιών, καθώς και βελτίωσε τα αποτελέσματα της θεραπείας. Επιπλέον, οι διαθέσιμες πληροφορίες στην ιστοσελίδα μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε ακαδημαϊκά προγράμματα και προγράμματα κατάρτισης ως αντικείμενο  διδασκαλίας.

Μια ομάδα ερευνητών αξιολόγησε μια εφαρμογή πολυμέσων, την  SoundHelper , η οποία χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των ασθενών με αφασία. Το λογισμικό έδειχνε ποια είναι η  σωστή προφορά των ήχων του λόγου και επίσης είχε και πολυμέσα με βίντεο(εικόνα και ήχο) . Είκοσι λογοθεραπευτές αξιολόγησαν το πρωτότυπο. Οι συμμετέχοντες απάντησαν θετικά και ανάμεσα στις δύο λειτουργίες, ο τρόπος με το βίντεο ήταν αυτός  που προτιμήθηκε ως επί το πλείστον, χάρη στην παροχή επιπλέον πληροφοριών. Η δυνατότητα πρόσβασης  στο SoundHelper από το Διαδίκτυο είναι κάτι που δεν πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτο, δεδομένου ότι οι χρήστες των συσκευών για την αυξητική και εναλλακτική επικοινωνία έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για τη χρήση των υπηρεσιών που προσφέρονται από αυτό, επομένως η ανάπτυξη, η εξέλιξη και η βελτίωσή του είναι κάτι το βέβαιο.

(βλ. http://www.home-speech-home.com/support-files/speech-helpers.pdf  )

Διερευνώντας, ωστόσο  την προθυμία των ασθενών με τη χρήση απομακρυσμένων πόρων και τους παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις τους, τα  αποτελέσματα έδειξαν ότι το 75% των συμμετεχόντων δεν είχε καμία γνώση για το θέμα αυτό και  αυτό που τους κίνησε το ενδιαφέρον σχετικά με αυτό, ήταν ότι μπορούσε να μειωθεί ο χρόνος και το κόστος της κανονικής εξέτασης. Από την άλλη πλευρά, ένας λόγος που οι άνθρωποι δεν μετέβαιναν στη χρήση της θεραπείας από απόσταση ήταν επειδή ήταν κάτι ξένο και αβέβαιο-μη δοκιμασμένο γι αυτούς, αλλά και διότι προτιμούσαν  τη συμβατική φροντίδα του θεράποντος (face-to-face).

Αρκετές εφαρμογές της τηλεϊατρικής έχουν διερευνηθεί στον τομέα της ακοολογίας. Η Τηλε-ακοολογία (Teleaudiologia) δείχνει πολλά υποσχόμενη, αλλά είναι στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης, που απαιτούν συστηματική έρευνα στους τομείς του κόστους, της αποδοχής και  στις δοκιμές αποτελεσματικότητας  .

Η Τηλε-ακοομέτρηση (teleaudiometria)  είναι ένα σύστημα για την αξιολόγηση των ορίων  της ακρόασης σε πραγματικό χρόνο (live) μέσω του Διαδικτύου. Με αυτό το σύστημα είναι δυνατό να εκτελέσει τη δοκιμή χωρίς ο ασθενής να χρειάζεται να λείψει από το σπίτι. Το μόνο που χρειάζεται ειναι ένας υπολογιστής  με τις απαραίτητες ρυθμίσεις  που τον καθιστούν συμβατό  με τα ανάλογα προγράμματα, καθώς και πρόσβαση-παροχή  Internet.

[μετάφραση από τα Πορτογαλλικά http://www.scielo.br/scielo.php?pid=S0104-56872009000300012&script=sci_arttext ]

Σχολιάζοντας το παραπάνω χωρίο, βλέπουμε πόσες αλλαγές επιφέρει η Τεχνολογία στην Επιστήμη της Λογοθεραπείας. Αναλυτικότερα η  απόσταση, η έλλειψη ελεύθερου χρόνου, οι οικονομικές δυσκολίες, η σωματικές ανικανότητες λογω κάποιας ανωμαλίας ή λόγω γηρατειών, διάφοροι, δηλαδή, παράγοντες δεν στέκονται πια εμπόδιο στην άμεση επαφή με τους ιατρικούς χώρους. Μέσα από μια εικονική πραγματικότητα, ο καθένας μπορεί να βρεθεί, ανά πάσα στιγμή σε όποιο «ιατρικο διαδικτυακό χώρο» επιθυμεί! Επιπρόσθετα, τα αποτελέσματα από την Απομακρυσμένη εξέταση και διάγνωση στη Λογοθεραπεία, πολλές φορές βγήκαν περισσότερο ικανοποιητικά από αποτελέσματα της κλασικής, τυποποιημένης εξέτασης και διάγνωσης, αντιμετωπίζοντας με μεγάλη ευκολία και επιτυχία κάθε είδους διαταραχή και παρέχοντας τις σωστές πληροφορίες για την κάθε πάθηση.

Φυσικά, η Τηλεϊατρική, με την Τηλεδιάσκεψη, δίνει τη δυνατότητα σε πολλούς λογοθεραπευτές να συνεργαστούν με άλλους, περισσότερο έμπειρους, και να τους βοηθήσουν , με μια δεύτερη γνώμη, να βγάλουν έγκυρες διαγνώσεις. Απόρροια αυτών είναι η βελτίωση, τόσο ποσοτική, όσο και ποιοτική της εξέτασης, της διάγνωσης, αλλά και της θεραπείας : ποσοτική, γιατί ο κάθε γιατρός μπορεί να ασχοληθεί με πολύ περισσότερες περιπτώσεις σε σχέση με την κανονική επίσκεψη, από κοντά, και ποιοτική, διότι ανεβαίνει το επίπεδο της διάγνωσης χάρη στη συνεργασία περισσότερων από ενός γιατρών. Έτσι, αν κοιτάξουμε μακροπρόθεσμα την Τηλεϊατρική, μπορούμε να δούμε πόσο καλά υποστηρίζει την Ιατρική, την αναπτύσσει, την εξελίσσει και τη βελτιώνει με ραγδαίους ρυθμούς.

Ακόμα, γίνεται λόγος για το Sound Helper, μια εφαρμογή  που, με διάφορα πολυμέσα, βοηθάει συγκεκριμένα στα άτομα που πάσχουν από αφασία, με μεγάλη ζήτηση και προφανώς και σίγουρη επιτυχία στο μέλλον.

Ωστόσο, η Τηλεδιάγνωση στη Λογοθεραπεία, όπως φάνηκε μέσα από έρευνα, δεν είναι διαδεδομένη στο ευρύ κοινό, αλλά παρόλα αυτά έχει μεγάλη επιτυχία, χάρη στα θετικά της χαρακτηριστικά.

Πέρα από την αφασία, η Τηλεϊατρική κάνει μεγάλες προσπάθειες να αναπτυχθεί ειδικότερα και στην Τηλεακοολογία, αλλά ακόμη είναι νωρίς για να φανούν τα αποτελέσματα της.

Συμπέρασμα                                                   

Οι διεθνείς μελέτες πάνω στους  τομείς της Τηλεϋγείας, τηλεπερίθαλψης  (τηλεδιάγνωση και τηλεδιάσκεψη ) και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (τηλε-εκπαίδευση), δίνουν θετικά αποτελέσματα χάρη τη χρήση των νέων τεχνολογικών πόρων για το λόγο και την ομιλία.

Όσον αφορά την εθνική βιβλιογραφία, γίνεται εμφανής η έλλειψη δημοσιεύσεων σε αυτόν τον τομέα, και η συγκέντρωση του  έργου της Ακοολογίας  δε θεωρείται επαρκής, καθώς αναλύεται περισσότερο σαν να βασίζεται κυρίως στην ασύγχρονη τηλε-εκπαίδευση.

Από τα δεδομένα που παρατάθηκαν, είναι ανάγκη να  ενισχυθούν οι εργασίες σε αυτόν τον τομέα, επιδιώκοντας να βελτιωθούν η ποιότητα των υπηρεσιών και η διευκόλυνση της πρόσβασης στις υπηρεσίες αυτές, δημιουργώντας πιο αποτελεσματική δράση στην πρόληψη, διάγνωση και παρέμβαση των διαταραχών επικοινωνίας.

Καταλήγοντας, θα ήταν σκόπιμο να επισημάνουμε πως η ραγδαία ανάπτυξη του κλάδου του ιατρικού εξοπλισμού και η διαρκής τεχνολογική εξέλιξη παρέχουν σήμερα στους σχεδιαστές μίας τηλεματικής εφαρμογής υγείας πολλαπλές επιλογές. Αυτό όμως δε σημαίνει πως και η τελική απόφαση είναι εύκολη, μιας και είναι ανάγκη να συνυπολογιστεί μια σειρά παραγόντων που θα βαρύνουν σε αυτή την κρίση.

[http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse/stef/iat/2005/Zervaki/attached-document/2005Zervaki.pdf ]

Βιβλιογραφία                                                

      v  Βιβλία :

:

•    Ευγενία Ι. Τόκη – BSc & MSc in Computer Science, Καθηγήτρια Εφαρμογών, Τμήμα Λογοθεραπείας Τ.Ε.Ι. Ηπείρου –  ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΥΓΕΙΑΣ , Εκδόσεις ΤΖΙΟΛΑ

       v  WEB – ιστολόγιο

•  http://www.ntua.gr/temp_announce/170/parousiaseis170/files170/SYNEDRIA%20I/1408_presentation.pdf
•   http://panacea.med.uoa.gr/topic.aspx?id=535
•   http://www.mendeley.com/research/design-and-evaluation-of-a-telediagnosis-system/
•  http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse/stef/hlk/2010/PapakostasAleksandros/attached-document-1274435411-75342-27268/2010papakostas.pdf
•   http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse/stef/iat/2005/Zervaki/attached-document/2005Zervaki.pdf
•  http://dspace.lib.uom.gr/dspace/bitstream/2159/14354/6/TokatlidouSophiaMsc2010.pdf
•   http://www.scielo.br/scielo.php?pid=S0104-56872009000300012&script=sci_arttext

     v  Παραπομπή 

• http://www.home-speech-home.com/support-files/speech-helpers.pdf